repo: gemini-site
action: commit
revision: 
path_from: 
revision_from: 5cc9d57ed0aae5d83d7974e52730133bca021425:
path_to: 
revision_to: 

commit 5cc9d57ed0aae5d83d7974e52730133bca021425
Author: Solderpunk 
Date:   Sun Feb 21 18:49:22 2021 +0100

    Add Dutch translations.

diff --git a/docs/nl/.molly b/docs/nl/.molly
new file mode 100644
index 0000000000000000000000000000000000000000..18c0a0a84f11456109a8284c0c1b681e14e9d6cc
--- /dev/null
+++ b/docs/nl/.molly
@@ -0,0 +1 @@
+DefaultLang = "nl"
diff --git a/docs/nl/best-practices.gmi b/docs/nl/best-practices.gmi
new file mode 100644
index 0000000000000000000000000000000000000000..51ee8dfe5e6957759d44985e50e83980bbd96de9
--- /dev/null
+++ b/docs/nl/best-practices.gmi
@@ -0,0 +1,55 @@
+# Aanbevelingen voor Gemini-implementaties
+
+Opmerkingen en suggesties voor de (originele Engelse) inhoud gaan - in het Engels! - naar Solderpunk . Opmerkingen en suggesties voor deze vertaling gaan naar pjvm .
+
+## Introductie
+Dit document beschrijft "best practices": bepaalde conventies en stukjes advies voor het implementeren en gebruiken van het Gemini-protocol die, hoewel niet vereist door de protocolspecificatie, algemeen als goede ideeën beschouwd worden. Als je Gemini-software schrijft of een Gemini-site maakt, zou je er goed aan doen dit advies te volgen tenzij je goede redenen hebt om het niet te doen.
+
+## Bestandsnamen
+Gemini-servers moeten clients het MIME-type meedelen van bestanden die ze aanleveren. De makkelijkste manier voor servers om achter het MIME-type te komen is met de extensie van de bestandsnaam. De betekenis van extensies is grotendeels goed gestandaardiseerd (en unix-systemen hebben vaak een  /etc/mime.types  dat er vol mee staat), maar de vraag blijft hoe servers bestanden van het door Gemini gedefinieerde type text/gemini moeten herkennen.
+
+Huidige Gemini-servers lijken hier .gmi of .gemini voor te gebruiken en nieuwe servers wordt sterk aangeraden een van deze of beide opties te ondersteunen in plaats van een nieuwe te bedenken.
+
+De conventie van webbrowsers wordt overgenomen om bij een verzoek dat correspondeert met een map op de servers bestandssysteem, als er in die map een bestand genaamd index.gmi of index.gemini bestaat, dat bestand aan te leveren.
+
+## Bestandsgrootte
+Gemini-servers informeren clients niet over de grootte van het bestand dat ze sturen, wat het moeilijk kan maken om het te detecteren wanneer de verbinding voortijdig is afgebroken door een serverfout. Dit risico neemt toe met de grootte van het bestand.
+
+Gemini ondersteunt ook geen datacompressie van grote bestanden of controlegetallen voor het detecteren van datacorruptie, een risico dat ook toeneemt met de grootte van het bestand.
+
+Om al deze redenen is Gemini niet erg geschikt voor het overbrengen van "erg grote" bestanden. Wat precies telt als "erg groot" hangt deels af van de snelheid en betrouwbaarheid van de betrokken internetverbindingen en het geduld van de gebruikers. Als vuistregel kun je bestanden groter dan 100MiB maar beter op een andere manier beschikbaar stellen.
+
+Omdat text/gemini links toestaat naar elk ander protocol dat URLs gebruikt, is het natuurlijk mogelijk om vanuit een Gemini-document te linken naar een groot bestand op HTTPS, BitTorrent, IPFS of wat je ook maar blij maakt.
+
+## Tekst-encodering
+Gemini ondersteunt alle tekst-encoderingen met de "charset"-parameter van text/*MIME-typen. Dit maakt het mogelijk om "legacy" (gedateerde) tekst in obscure regionale encoderingen bechikbaar te stellen.
+
+Gebruik voor nieuwe dingen alsje-, alsje-, alsjeblieft gewoon UTF-8. De Gemini-specificatie verplicht clients om met UTF-8 tekst om te kunnen gaan. Voor andere encoderingen mag de client het zelf weten, en is het niet gegarandeerd dat het correct weergegeven wordt. Het gebruik van UTF-8 zorgt voor een zo toegankelijk mogelijke site en zorgt ervoor dat simpele, alleen UTF-8 ondersteunende clients zo bruikbaar mogelijk zijn.
+
+## Redirects
+
+### Algemene opmerkingen
+Redirects zijn voornamelijk in Gemini opgenomen zodat herorganisatie en migratie van sites niet tot kapotte links hoeft te leiden. Een grote, onderling verbonden ruimte van documenten wordt zonder iets als redirects snel "broos".
+
+Redirects zijn echter, in het algemeen, nare dingen. Ze maken het protocol minder transparant, maken het moeilijker om een geïnformeerde keuze te maken om een link te volgen en ze kunnen informatie over de online activiteit van mensen lekken naar derde partijen. Ze zijn in Gemini minder slecht dan in HTTP (geen cookies, referer-headers enz.), maar ze blijven op z'n best een noodzakelijk kwaad.
+
+Gebruik redirects dus alsjeblieft niet zomaar! Dingen als URL-verkorters zijn bijna totaal waardeloos. In het algemeen, denk heel goed na voordat je redirects gebruik voor iets anders dan kapotte links voorkomen.
+
+### Redirect-limieten
+Clients kunnen de gebruiker vragen of ze een redirect moeten volgen, of dat automatisch doen. Als je een client schrijft die ze automatisch volgt, wees je dan bewust van de volgende problemen.
+
+Verkeerd ingestelde of kwaadwillige Gemini-servers kunnen redirects geven die een naïeve client vasthouden in een oneindige lus of anders een zeer lange keten laten doorvolgen. Robuuste clients moeten slim genoeg zijn om dit te detecteren en daarnaar te handelen. De simpelste implementatie is om te weigeren meer dan N opeenvolgende redirects te volgen. Het wordt aanbevolen om N niet hoger dan 5 te maken. Dit is in lijn met de oorspronkelijke aanbeveling voor HTTP (zie RFC-2068).
+
+### Redirects naar andere protocollen
+Redirects naar URLs op andere protocollen zijn mogelijk met Gemini, maar worden sterk afgeraden. Verkeerd ingestelde of kwaadwillige servers zullen deze echter altijd kunnen geven, dus goed geschreven clients moeten ze kunnen detecteren en ernaar handelen.
+
+Het wordt sterk aanbevolen dat clients die anders redirects automatisch volgen de gebruiker wèl om expliciete toestemming vragen bij een redirect naar niet-TLS-versleutelde protocollen als HTTP en Gopher, aangenomen dat de client die protocollen ook ondersteunt. Dit om onbedoelde schakelingen naar een onversleutelde verbinding te vermijden.
+
+## TLS ciphersuites
+TLS 1.2 wordt met tegenzin toegelaten in Gemini, ookal is TLS 1.3 drastisch simpeler en zijn veel onveilige versleutelingsprimitieven verwijderd. De reden is dat alleen OpenSSL nu TLS 1.3 goed lijkt te ondersteunen, dus TLS 1.3 of hoger vereisen zou het gebruik van libraries als LibreSSL of BearSSL ontmoedigen, die voor de rest in veel aspecten beter aan te bevelen zijn dan OpenSSL.
+
+Client- en server-auteurs die ervoor kiezen om TLS 1.2 te ondersteunen zouden het beste de toegestane ciphersuites beperken tot die die vergelijkbare beveiliging bieden tot TLS 1.3 . Speicifiek zou de software het beste:
+
+* alleen Ephemeral Diffie-Hellman (DHE) en Ephemeral Elliptic Curve Diffie-Hellman (ECDHE) gebruiken voor sleutel-overeenkomst, voor forward secrecy
+* AES of ChaCha2- als bulk ciphers gebruiken
+* hashfuncties van de SHA2- of SHA3-familie gebruiken voor berichtauthenticatie
diff --git a/docs/nl/faq.gmi b/docs/nl/faq.gmi
new file mode 100644
index 0000000000000000000000000000000000000000..a959273caaf49aa5e4625d9d442b2e8a75e59192
--- /dev/null
+++ b/docs/nl/faq.gmi
@@ -0,0 +1,215 @@
+# Project Gemini - veelgestelde vragen
+
+Opmerkingen en suggesties voor de (originele Engelse) inhoud gaan - in het Engels! - naar Solderpunk . Opmerkingen en suggesties voor deze vertaling gaan naar pjvm .
+
+## 1. Overzicht
+
+### 1.1 Wat is Gemini?
+Gemini is een jong (het project begon in Juni 2019) internet protocol op applicatie-niveau voor het verspreiden van allerlei bestanden, in het bijzonder een simpel hypertext-format waarin gelinkt kan worden naar andere bestanden. Afhankelijk van je perspectief kun je Gemini zien als "het web, teruggebracht tot de essentie" of "Gopher, wat gemoderniseerd en verbeterd". Gemini kan interessant zijn voor mensen die:
+
+* een hekel hebben aan hoe websites je proberen te volgen
+* genoeg hebben van vervelende advertenties, automatisch afspelende videos en andere anti-functionaliteit
+* geïnteresseerd zijn in computers op laag vermogen en/of netwerken met lage snelheid
+
+Gemini is bedoeld om simpel te zijn, maar niet per se zo simpel mogelijk. Het is gemaakt met als doel een optimaal "vermogen-gewicht-ratio", zolang het gewicht binnen acceptabele grenzen blijft. Gemini is ook gemaakt om privacy-bewust te zijn, om toevoegingen aan het protocol moeilijk te maken (opdat het simpel en privacy-bewust *blijft*) en om te passen bij een "doe het zelf"-mentaliteit wat betreft computers. Om die laatste reden is Gemini qua techniek erg vertrouwd en conservatief: het protocol gebruikt het traditionele client-server verzoek-antwoord model en volgroeide, gestandaardiseerde technologieën als URIs, MIME-bestandstypen en TLS.
+
+## 1.2 Wiens schuld is Gemini?
+Project Gemini werd in gang gezet door Solderpunk, die nog steeds de "benevolent dictator for now" ("goedwillige dictator voor nu") is. Het is echter ontworpen in overleg met een informele groep van geïnteresseerden via emails en posts op phlogs en het Fediverse. Veel mensen hebben belangrijke delen van het protocol vormgegeven, dus Gemini is zeker niet het werk van één persoon.
+
+## 1.3 Waar kan ik meer te weten komen?
+Het officiële thuis van Project Gemini is de gemini.circumlunar.space server. Daar is de meest recente versie van dit document te vinden, evenals de protocolspecificatie en aanbevelingen, via Gemini, Gopher èn HTTPS, met IPv4 en IPv6.
+
+De officiële plek voor discussie rondom Gemini is een emaillijst. Je kunt je aanmelden en de archieven bekijken op  https://lists.orbitalfox.eu/listinfo/gemini  . De archieven zijn ook beschikbaar via Gemini, op  gemini://rawtext.club:1965/~sloum/geminilist/  .
+
+Zich aanmelden voor de emaillijst wordt in ieder geval aangeraden voor hen die een Gemini-server beheren of Gemini-software maken.
+
+Minder officiële discussie vindt plaats in het #gemini IRC-kanaal op de server  tilde.chat  . De IRC-logs zijn te zien op  gemini://makeworld.gq/cgi-bin/gemini-irc  .
+
+(Vertaler: de emaillijst en het IRC-kanaal zijn in het Engels. Er zijn naar mijn weten geen Nederlandstalige equivalenten.)
+
+## 1.4 Denken jullie nou echt dat jullie het web kunnen vervangen?
+Nee, totaal niet! En het is ook zeker niet de bedoeling om Gopherspace te vernietigen. Gemini is er niet ter vervanging van Gopher of het web, maar is er als een derde, vredig naast de andere twee levende optie, die mensen kunnen gebruiken als zij dat willen. Net zoals veel mensen nu hetzelfde materiaal beschikbaar stellen via Gopher en het web, zullen mensen een combinatie van de drie protocollen kunnen kiezen die past bij hun technische, filosofische en esthetische behoeften en die van hun beoogd publiek.
+
+## 1.5 Hoezo die naam?
+"Gemini" is een verwijzing naar het vroege tijdperk van bemande ruimtemissies van de VS, dat bestond uit drie projecten. Het eerste was Project Mercury, een vrij minimalistisch "proof of concept" (bewijs dat iets uitvoerbaar is) en onderdeel van de eerste-mens-in-de-ruimte-wedstrijd (die de Soviet-Unie won met hun Vostok-project). Mercury was een eenpersoonscapsule die niet in een eigen baan kon komen en slechts één Mercury-vlucht duurde langer dan een dag. Het laatste was Project Apollo: groot, zwaar, ingewikkeld en duur, maar wel erin geslaagd om drie mensen naar de maan te brengen en weer terug.
+
+Minder bekend bij het moderne algemene publiek is Project Gemini, het "middelste kind": een tweepersoonscapsule die met een ander ruimtevaartuig kon samenkomen en gekoppeld worden, die de mogelijkheid had tot decompressie en hercompressie voor ruimtewandelingen en die op zijn langst een vlucht van twee weken maakte - langer dan elke Apollo-missie! Qua grootte, gewicht en kosten zat Gemini een stuk dichter bij Mercury dan Apollo, maar qua mogelijkheden is het andersom - er waren zelfs (nooit uitgevoerde) plannen voor Gemini-vluchten rond de maan!
+
+Hopelijk is de parallel duidelijk: Gopher lijkt op Mercury en het web lijkt op Apollo. Gemini hoopt tussen ze in te zitten en meer te doen met minder.
+
+Gemini heeft opzettelijk geen naam gekregen die ook maar iets te maken heeft met goffers of andere knaagdieren of zelfs maar andere dieren. Tijdens de eerste idee-uitwisselingen op phlogs die uitgroeiden tot Project Gemini, zorgde onzorgvuldige communicatie ervoor dat het soms onduidelijk was of het ging om een alternatief voor Gopher, of het toevoegen van onofficiële, non-compatibele veranderingen aan bestaande Gopher-clients en -servers. Toen die gesprekken een echt project werden leek het wijs om daarover een duidelijk signaal te sturen.
+
+# 2. Protocolontwerp
+
+## 2.1 Wat zijn de ontwerpcriteria voor Gemini?
+De volgende criteria werden informeel opgesteld aan het begin van het project. Er valt over te discussiëren in hoeverre sommige doelen zijn bereikt, maar in het algemeen zit Gemini er nog redelijk dichtbij.
+
+### 2.1.1 Eenvoud
+Gemini streeft er in het bijzonder naar dat het implementeren van een client simpel is. Moderne webbrowsers zijn zo ingewikkeld dat ze alleen gemaakt kunnen worden door zeer grote en dure projecten. Dit leidt vanzelf tot een zeer klein aantal bijna-monopolistische browsers, wat innovatie en diversiteit verhindert en de makers van deze browsers laat dicteren welke kant het web opgaat.
+
+Gemini probeert simplistisch te zijn, maar niet *te* simplistisch. Gopher is een eenvoudiger protocol, een Gopher-client is altijd onzeker: "In welke karakter-encodering staat deze tekst? Is dit de inhoud van de pagina, of een foutmelding van de server? Wat voor bestand is deze binaire data?" Om deze reden is een goede Gopher-client *minder* eenvoudig omdat deze ontbrekende informatie moet invullen. Vroege gesprekken over Gemini bevatte drie duidelijke eenvoudsdoelen:
+
+* Het zou voor iemand die niet aan het protocol meegewerkt heeft mogelijk moeten zijn om de hele protocolspecificatie te kennen na hem een of twee keer te lezen
+* Een basale maar bruikbare client zou moeten passen in 50 regels code in een moderne programmeertaal. Zeker niet meer dan 100.
+* Een comfortabele client die alle functionaliteit van het protocol implementeerd zou een doenbaar weekendproject moeten zijn voor één ontwikkelaar.
+
+Het doel van 50 regels code is niet helemaal behaald: experimenten suggereren dat het minimum eerder 100 regels is voor een zeer basale interactieve client en voor wat comfort en middelbare functionaliteit zijn eerder 200 regels nodig. Maar Gemini lijkt nog steeds in de buurt van deze doelen te zitten.
+
+### 2.1.2 Privacy
+Gemini is ontworpen met een sterk bewustzijn dat het moderne web een privacyramp is en dat het internet niet een veilige plek is voor plaintext. Dingen als browser fingerprinting en Etag-"supercookies" geven een belangrijke waarschuwing: het bespieden van gebruikers kan en zal naar binnen worden gesmokkeld met behulp van protocol-elementen die er niet voor waren bedoeld. Protocol-ontwerpers moeten dus niet alleen geen functies in het protocol stoppen die bedoeld zijn om informatie over gebruikers te verzamelen (makkelijk), maar ook uitgaan van slechte intenties en elementen vermijden die voor het volgen van gebruikers gebruikt zouden kunnen worden. Uit deze zorg is het opzettelijk moeilijk gemaakt om extra functies aan het protocol toe te voegen.
+
+### 2.1.3 Algemeenheid
+De "eersteklas" toepassing van Gemini is in menselijke consumptie van vooral geschreven materiaal - voor zoiets als Gopherspace, of het "redelijke deel van het web" (de stukken web waarvoor Lynx of Dillo goed te gebruiken zijn). Maar net zoals HTTP kan worden en wordt gebruikt voor veel en veel meer dan HTML, moet Gemini kunnen worden gebruikt voor andere dingen, zover mogelijk zonder van de eenvouds- en privacycriteria af te raken. Dit betekent dat mogelijke toepassingen met andere bestanden dan tekst en andere clients dan mensen in het achterhoofd gehouden moeten worden.
+
+## 2.2 Welke tekortkomingen van Gopher pakt Gemini aan?
+Gemini maakt het mogelijk om:
+
+* non-ASCII karaktersets op eenduidige manier te gebruiken
+* binaire data te classificeren met MIME-typen in plaats van een klein stel sterk gedateerde item-typen
+* geslaagde transacties duidelijk te onderscheiden van gefaalde transacties
+* te linken naar iets dat via een ander protocol gaat met gewoon een URL, zonder gekke trucjes
+* te redirecten (doorverwijzen naar een andere locatie) zodat dingen verplaatsen niet tot kapotte links hoeft te leiden
+* verschillende domeinnamen op één server te hosten
+
+Tekst in Geminis hypertext-format wordt door de client ingedeeld in regels, in plaats van door de auteur. Dit zorgt ervoor dat de tekst even goed weergegeven wordt op smartphones, tablets, laptops en desktops.
+
+Gemini neemt het stricte onderscheid tussen tekst- en linkpagina's niet over van Gopher, en staat links in proza toe.
+
+Gemini verplicht het gebruik van TLS-versleuteling.
+
+## 2.3 Is Gophers tekst-/linkpagina-tweedeling *echt* een tekortkoming?
+Tegenwoordig gebruik in de phlogosphere suggereert dat veel gebruikers vinden van wel. Een groeiend aantal gebruikers maakt documenten die bijna helemaal tekst zijn maar item-type 1 hebben, om een relatief klein aantal links naar andere Gopher-pagina's te maken, een beetje zoals hyperlinks in HTML - een redelijk en onschuldig iets om te willen doen. Het beste alternatief is om een lijst URLs aan het eind van het document te zetten, die de lezers dan handmatig moeten kopiëren en plakken in hun client. Niet bepaald een fijne gebruikerservaring.
+
+Maar zo hyperlinks Gopher in brengen is niet alleen een verkeerd gebruik van het Gopher-protocol, het is ook een verassend inefficiente manier om tekst over te brengen, want om het een geldige linkpagina te maken krijgt elke gewone tekstregel het nonstandaarde item-type i en moet vergezeld zijn van een onzinselector, -hostname en -port. Dit verpest de eenvoud en schoonheid die Gopher anders zou hebben. Gemini laat mensen simpelweg links in hun tekst zetten, tegen een zeer kleine prijs, maar behoudt de één-link-één-regel-beperking van Gopher, omdat het zorgt voor een nette, lijst-achtige inrichting. Het is moeilijk om dit als iets anders dan een verbetering te zien. 
+
+Als je echt van de Gopher-manier houdt, houdt Gemini je natuurlijk niet tegen. Als equivalent van item-type 0 biedt Gemini MIME-type text/plain, en je kunt text/gemini-documenten maken waar elke regel een link is, wat hetzelfde effect geeft als een Gopher-linkpagina zoals RFC1436 het bedoeld heeft, zonder dat verdraaide item-type i.
+
+## 2.4 Welke tekortkomingen van het web pakt Gemini aan?
+Gemini heeft geen equivalenten van de User-Agent of Referer elementen, en het verzoekformat is niet uitbreidbaar zodat deze er niet later ingestouwd kunnen worden. Sterker nog, Gemini-verzoeken bevatten niets dan de gevraagde URL. Hiermee kom je een heel eind om het ongewenst verzamelen van informatie te voorkomen.
+
+Het "natuurlijke" bestandstype van Gemini (vergelijkbaar met HTML voor HTTP(S) of plaintext voor Gopher) heeft nooit extra netwerkverbindingen nodig (er zijn geen afbeeldingen, externe opmaakbepalingen, lettertypes of scripts, geen iframes, enz.). Dit zorgt voor snel browsen, ook op trage verbindingen, en volledig inzicht in en controle over met welke hosts verbinding wordt gemaakt.
+
+Het natuurlijke bestandstype van Gemini is alleen een document, zonder scripts erin, wat ervoor zorgt dat ook oude computers met lage processorsnelheid en weinig geheugen het goed aankunnen.
+
+## 2.5 Waarom niet gewoon een subset van HTTP en HTML?
+Veel mensen zien het nut niet in van een nieuw protocol om problemen te vermijden met optionele, non-essentiële functionaliteit van het web. Dat websites gebruikers *kunnen* volgen en vertragende Javascript-code *kunnen* uitvoeren, of nutteloze megabytes aan kop-afbeeldingen binnentrekken of nog grotere automatisch afspelende videos, betekent niet dat ze dat *hoeven* te doen. Waarom kun je niet gewoon fatsoenlijke websites bouwen met de bestaande technologie?
+
+Natuurlijk is dit mogelijk. De "Gemini-ervaring" is ongeveer hetzelfde as HTTP met in het verzoek alleen "Host" en in het antwoord allen "Content-type" en HTML met alleen de p-, pre-, a-, h1- t/m h3-, ul-, li- en blockquote-elementen - en de  https://gemini.circumlunar.space  website is ongeveer dat. We weten dat het kan.
+
+Het probleem: als je een kleine subset van HTML en HTTP maakt, het een naam geeft en het daarbij laat, doet dat bijna niets om een duidelijk afgebakende ruimte te maken waar mensen naar toe kunnen gaan voor *alleen* de "Gemini-ervaring". Aan een https:// URL kun je onmogelijk zien of het binnen of buiten de subset valt. Het kost moeite om te verifiëren of een website die beweert binnen de subset te vallen dat ook echt doet, want veel van de dingen die we willen vermijden onzichtbaar (maar niet schadeloos!) zijn voor de gebruiker. Het is moeilijk of zelfs onmogelijk om de ongewenste functionaliteit uit te schakelen in populaire browsers, dus als iemand regels overtreed zit jij met het probleem. Een domme webbrowser schrijven die alle troep negeert is veel moeilijker dan een volledig nieuwe Gemini-client schrijven. En stel dat je zo'n browser hebt, dan zou je het niet fijn hebben terwijl je de fractie van de websites ontdekt die hij kan weergeven.
+
+Alternatieve, opzettelijk simpele protocollen als Gopher en Gemini zorgen voor alternatieve, opzettelijk simpele ruimtes met duidelijke grenzen en harde beperkingen. Je weet wanneer je Geminispace binnengaat, en je weet van te voren of een bepaalde link volgen ervoor zorgt dat je Geminispace verlaat. Zolang je daar bent, weet je dat iedereen dezelfde regels volgt. Je kunt ontspannen browsen en links volgen naar sites waar je nog nooit van hebt gehoord, die gisteren misschien nog niet bestonden, en zeker weten dat er daar geen troep of privacy-gevaar is, omdat dat niet *kan*. Je kunt dit doen met een client-programma dat je zelf hebt geschreven, dus je *weet* dat je het kunt vertrouwen. Het is een totaal andere, veel krachtiger bevrijdende en opbouwende ervaring dan proberen om een piepkleine, onzichtbare sub-sub-sub-ruimte uit te houwen in het web.
+
+## 2.6 Heeft Gemini zelf ook tekortkomingen?
+Natuurlijk!
+
+Gemini biedt geen ondersteuning voor caching, datacompressie, of het voortzetten van onderbroken downloads. Daarom is het niet geschikt voor het distribueren van grote bestanden; hoe groot hangt af van de snelheid en betrouwbaarheid van je netwerkverbinding.
+
+## 2.7 Hoe kun je zeggen dat Gemini simpel is, terwijl het TLS gebruikt?
+Sommige mensen vinden het vervelend dat de TLS-vereiste betekent dat ze een TLS-library nodig hebben om Gemini-programma's te schrijven, terwijl ze met bv. Gopher volledige controle kunnen hebben door alles helemaal zelf te schrijven.
+
+Natuurlijk is zelfs een "helemaal zelfgeschreven" Gopher-client in werkelijkheid afhankelijk van duizenden regels ingewikkelde code van andere mensen voor onderliggende internetprotocollen, DNS-resolutie en een bestandssysteem. Een TLS-library gebruiken voor betrouwbare versleuteling is niet heel anders.
+
+Ook geeft Gemini TLS client-certificaten - nauwelijks te vinden op het web - een prominente plaats, met een protocolmechanisme waarmee een server kan aangeven dat er een nodig is. Dit maakt het mogelijk om toegang tot bepaalde bestanden te beperken, of om vrijwillige "sessies" te maken met een applicatie op de server, zonder cookies, wachtwoorden, authenticatietokens of wat dan ook rond te hoeven sturen. Het komt veel dichter in de buurt van het SSH-concept "authorized keys", en is in feite een veel simpelere manier van gebruikersauthenticatie.
+
+## 2.8 Waarom zou je TLS gebruiken voor versleuteling en niet iets moderns als het Noise-protocol?
+TLS is zeker niet perfect, maar:
+
+* TLS-libraries zijn beschikbaar voor bijna elke programmeertaal die er is
+* veel ontwikkelaars zijn tenminste deels bekend met TLS en hoeven niet iets nieuws te leren om Gemini te implementeren
+* de meeste gebruikers vertrouwen al op TLS om hun web-activiteit en email veilig te houden en hoeven dus niet te kiezen of ze een onbekende technologie willen vertrouwen om Gemini te gebruiken
+* TLS is een sterk verankerde standaard: de definitie en implementaties zullen nog lang kritisch worden bekeken en verbeterd, en dat werk zal gebeuren om andere redenen dan Gemini - dat is erg mooi meegenomen voor een klein project
+
+## 2.9 Waarom zou je text/gemini bedenken en niet het bestaande Markdown gebruiken?
+Het text/gemini format ontleent veel aan Markdown, wat misschien de vraag oproept "Waarom zou je niet Markdown gebruiken als het standaard media-type voor Gemini? Oké, het is misschien moeilijk te implementeren, maar net als TLS zijn er libraries voor in alle populaire talen." Een paar redenen om niet die kant op te gaan zijn:
+
+* Eigenlijk zijn er veel varianten van Markdown die niet samengaan, met subtiele verschillen, dus in tegenstelling tot TLS is het niet te verwachten dat de verschillende libraries zich hetzelfde gedragen.
+* Verreweg de meeste Markdown-libraries kunnen alleen Markdown omzetten naar HTML, voor een Gemini-client een onnodig tussenformat dat zwaarder is dan het origineel!
+* Veel Markdown-varianten hebben elementen die niet gewenst waren in Gemini, bv. afbeeldingen
+* Er was de wens om Gopher's "één-link-één-regel"-beperking te behouden, met als reden dat het een zeer heldere site-inrichting aanmoedigt.
+
+Het is natuurlijk mogelijk om Markdown-documenten te transporteren via Gemini. Een media-type van text/markdown laat geavanceerde clients het correct weergeven.
+
+## 2.10 Waarom kun je in text/gemini geen link binnen een regel maken?
+Aangezien text/gemini een splinternieuw format is moeten client-auteurs normaal hun eigen code schrijven om het te parsen en weer te geven, zonder de hulp van een bestaande, goed geteste library-implementatie. Daarom is het belangrijk dat het format extreem simpel is om correct te hanteren. Het regel-gebaseerde format waarin tekstregels en linkregels verschillende dingen zijn, voldoet aan deze eis. Clients hoeven niet teken voor teken de hele regel te scannen op speciale link-syntax. Zelfs de simpelste link-syntax brengt de mogelijkheid van misvormde links met zich mee, waar de client dan tegen moet kunnen, en heeft randgevallen die of in de specificatie moeten worden opgenomen (wat leidt to een langere, saaiere specificatie die minder plezier is om te lezen en moeilijker is om in je hand te houden) of ongedefinieerd moeten blijven (wat leidt tot clients die niet consistent met elkaar zijn). Ook al passen links binnen de regel misschien beter voor sommige soorten pagina's, ze zijn de toegevoegde ingewikkeldheid en breekbaarheid simpelweg niet waard.
+
+Het klopt dat de manier van schrijven met één link per regel even wennen is, maar met de tijd wordt het makkelijker. Er zijn ook voordelen: het moedigt je aan om alleen de meest relevante links erin te zetten, om links te ordenen in samenhangende lijstjes en om elke link een zo descriptief mogelijk label te geven zonder te moeten nadenken over hoe dat label in de tekst past.
+
+## 2.11 Waarom heeft Gemini niet zoiets als de HTTP Content-length header?
+Een van de ontwerpdoelen van Gemini was dat het protocol niet gemakkelijk uit te breiden moest zijn. Dingen als cookies, Etags en andere functies die het mogelijk maken om gebruikers ongewenst te volgen waren er niet in het oorspronkelijke ontwerp van HTTP, maar konden later naadloos worden toegevoegd omdat het HTTP-antwoordformat niet vaststaat en er gemakkelijk nieuwe headers bij kunnen worden gemaakt. Om het risico zo klein mogelijk te maken dat Gemini langzaam verandert in iets wat meer op het web lijkt, is er besloten om precies één stuk informatie toe te laten in de antwoordheader voor geslaagde verzoeken. Twee beetjes informatie met een scheidingsteken ertussen laat een duidelijke uitbreidingsmogelijkheid open - hetzelfde scheidingsteken opnieuw gebruiken. Er is eigenlijk gewoon geen stabiele positie tussen één stukje informatie en onbeperkt veel stukjes informatie, dus beperkt Gemini het tot strict één, ook al moet daarvoor wat fijne en onschuldig-lijkende functionaliteit worden opgeofferd. Met deze beperking als gegeven, leek een equivalent van de Content-type header duidelijk handiger dan een van de Content-length header. Hetzelfde geldt voor andere schadeloze en nuttige HTTP-headers, zoals Last-Modified.
+
+Gopher heeft ook niet iets wat lijkt op Content-length, en het lijkt in Gopherspace niet een praktisch obstakel te zijn.
+
+Zelfs zonder deze header is het mogelijk (in tegenstelling tot Gopher) voor een client om een geslaagde Gemini-transactie te onderscheiden van een die is gefaald tijdens de data-overdracht door een netwerkfout of een aanval, met behulp van de aan- of afwezigheid van het TLS-Shutdownbericht.
+
+Het is waar dat de onmogelijkheid voor een client om de gebruiker te vertellen hoeveel van een groot bestand nog gedownload moet worden - en te schatten hoe lang het nog gaat duren - betekent dat Gemini niet een erg gebruiker-vriendelijke manier kan bieden om grote bestanden te downloaden. Dit zou echter ook met Content-length zo zijn, want grote downloads gebruiker-vriendelijk maken zou ook andere complicaties van het protocol vereisen, bv. de mogelijkheid om een onderbroken download te hervatten. Natuurlijk kunnen Gemini-documenten gemakkelijk linken naar bestanden die via HTTPS, BitTorrent, IPFS, DAT enz. verkrijgbaar zijn, en voor erg grote bestanden is dat misschien de beste optie.
+
+## 2.12 Waarom zit er geen protocol-versienummer in de verzoeken of antwoorden?
+Dit zou alleen handig zijn als er plannen zouden zijn om later soepel over te schakelen naar "Gemini 2.0" - en die plannen zijn er niet! Gemini is een reactie met het idee "less is more" ("minder is meer") op hoe webbrowsers en -servers te ingewikkeld en te krachtig geworden zijn. Het is dan niet logisch om voorbereidingen te maken voor latere toevoegingen aan Gemini. In plaats daarvan is het plan om het "de eerste keer goed" te doen, voorzover mogelijk, en dan de specificatie te bevriezen voor altijd, zonder upgrades, verbeteringen of toevoegingen.
+
+Dit lijkt misschien radicaal of kortzichtig, maar we zijn redelijk optimistisch. De Gopher-specificatie is niet veranderd in zo'n 30 jaar, en maar een paar relatief kleine onofficiële aanpassingen worden gebruikt in de tegenwoordige Gopherspace, die zowaar aan het groeien is in populariteit. Gemini combineert volgroeide, verankerde internetbouwblokken als URIs, MIME-bestandstypen en TLS op een eenvoudige manier, en probeert een cultuur aan te moedigen waarin zorgvuldig gekozen beperkingen worden geaccepteerd en zelfs omarmd, in plaats van elke beperking waar men tegenaanloopt uit de weg te ruimen om alles mogelijk te maken. Er zijn genoeg toepassingen waar Gemini nu nuttig voor en goed in is, en er is geen aanleiding om te denken dat het daar over tientallen jaren niet nog steeds nuttig voor en goed in zal zijn.
+
+## 2.13 Waarom geven jullie niets om retrocomputers?
+Gopher is zo simpel dat computers uit de jaren '80 of '90 het gemakkelijk aankunnen, en voor sommigen is dit een van de grootste verdiensten van Gopher. Door de TLS-eis is Gemini beperkt tot wat modernere machines.
+
+Oude computers zijn super, en ze zolang mogelijk draaiende houden en online houden en gebruiken is super. Maar tegelijk is het niet logisch voor de gigantische meerderheid van internetgebruikers om daarvoor elke mogelijkheid tot privacy-bescherming op te offeren. Zoals gezegd is het echter niet de bedoeling van Gemini om Gopher te vervangen. Mensen die nu dingen op Gopher hebben staan wordt sterk aangeraden om die dingen ook via Gemini beschikbaar te stellen. Fans van retrocomputers blijven erbij kunnen, en moderne computergebruikers kunnen, als ze dat willen, overgaan op Gemini en wat voordelen meepakken.
+
+# 3. Een begin maken in Geminispace
+
+## 3.1 Ik ben geïnteresseerd in Geminispace. Hoe kan ik een kijkje nemen?
+De manier om Geminispace te ontdekken zonder er iets speciaals voor te hoeven doen is om een proxy op het web te gebruiken, zoals:
+
+* https://portal.mozz.us/gemini/gemini.circumlunar.space/
+* https://proxy.vulpes.one/gemini/gemini.circumlunar.space
+
+Als je het wel wat vindt, wil je misschien wel een echte Gemini-client installeren. Een lijst met clients (en andere software) is te vinden op  gemini://gemini.circumlunar.space/software  .
+
+Je kunt bepaalde terminal-clients uitproberen zonder ze te installeren met het commando:
+
+> ssh kiosk@gemini.circumlunar.space
+
+Deze Gemini-kiosk is geïnspireerd door de Gopher-kiosk op  bitreich.org  !
+
+## 3.2 Oké, ik heb een client, waar kan ik leesmateriaal vinden?
+Een handmatig bijgehouden lijst van alle bekende Gemini-servers is te vinden op  gemini://gemini.circumlunar.space/servers/  , en een automatisch gegenereerde lijst op  gemini://gus.guru/known-hosts  . Tot nu toe is Geminispace nog klein genoeg om zelf handmatig te verkennen.
+
+Als je naar iets specifieks op zoek bent, kun je gebruik maken van de twee Gemini-zoekmachines die er nu bestaan:
+
+* GUS, op  gemini://gus.guru
+* Houston, op  gemini://houston.coder.town
+
+Verder zijn er twee publieke aggregators die het makkelijker proberen te maken om recent geüpdate materiaal in Geminispace te vinden:
+
+* CAPCOM, op  gemini://gemini.circumlunar.space/capcom
+* Spacewalk, op  gemini://rawtext.club:1965/~sloum/spacewalk.gmi
+
+## 3.3 Hoe kan ik zelf wat in Geminispace zetten?
+Eén optie is natuurlijk om je eigen Gemini-server te maken op een VPS of een computer bij je thuis (kleine SBCs zoals de RaspberryPi kunnen prima als Gemini-server dienstdoen). Je kunt een lijst met server-software vinden op  gemini://gemini.circumlunar.space/software/  .
+
+Je kunt ook iemand vinden die jouw dingen voor je wilt hosten. Voor nu is er gratis hosting van statische Gemini-sites met sftp beschikbaar op  gemini.circumlunar.space  - neem contact op - in het Engels! - via  voor meer informatie. Gemini hosting kun je ook krijgen van:
+
+* gemini://idf.looting.uk/hosting
+
+Meerdere "pubnix"- of "tilde"-groepen (unix-systemen waarop gebruikers met elkaar omgaan door erin te ssh'en en lokale email, chat en BBS te gebruiken) bieden ook Gemini-hosting aan (vaak naast web- en/of Gopher-hosting). Wellicht kun je een account krijgen op een van de servers hieronder (als je zo'n dienst beheert en wilt dat die aan deze lijst wordt toegevoegd - of er vanaf gehaald! - neem dan contact op - in het Engels! - via ). Houd er rekening mee dat de meeste van deze groepen ouder zijn dan Gemini zelf, en misschien zijn gefocust op andere diensten of gericht zijn op een specifiek thema of gezamelijke interesse. Kies zorgvuldig en sluit je aan bij een waar je denkt goed te zullen passen, in plaats van deze prachtige wereldjes te beschouwen als gratis ruimte om je spul te dumpen.
+
+* gemini://gemini.ctrl-c.club
+* gemini://envs.net
+* gemini://tanelorn.city (focus op schrijvers)
+* gemini://tilde.black (thema: privacy)
+* gemini://tilde.pink
+* gemini://rawtext.club
+* gemini://breadpunk.club/ (thema: bakken)
+
+(Vertaler: deze hebben voor zover ik weet allemaal het Engels als voertaal, maar wat gebrekkig Engels wordt meestal getolereerd.)
+
+Als je niet vertrouwd bent met de techniek die wordt gebruikt in pubnix-hosting (ssh of sftp, terminal-tekstbewerkers, unix file permissions, enz.), kun je ook een gratis account krijgen op  https://gemlog.blue  , waar je een Gemlog (Gemini log, vergelijkbaar met een blog of phlog) kunt schrijven vanuit je webbrowser met een zeer lichte interface zonder cookies of Javascript.
+
+## 3.4 Ik heb een Gemini-server opgezet - is er iets dat ik moet doen?
+Overweeg om je aan te melden op de emaillijst (zie sectie 1.3) opdat je je nieuwe server kan aankondigen (begin je emails onderwerp met "[ANN]") en zodat je het meekrijgt als je server-software of het Gemini-protocol zelf wordt geüpdate.
+
+Je kunt de URL van je server insturen bij de GUS zoekmachine zodat hij wordt geindexeerd. Ga naar  gemini://gus.guru  (in het Engels) en volg de relevante link.
+
+# 4. Bijdragen aan het Gemini-project
+
+# 4.1 Het Gemini-project klinkt mij goed in de oren, hoe kan ik helpen?
+Gemini heeft al een verassend aantal client- en server-implementaties - dat wil niet zeggen dat meer niet welkom zijn, maar er is nu eerder een tekort aan geschreven materiaal dan aan software. Hoe meer interessante en stimulerende dingen mensen kunnen vinden in Geminispace, hoe waarschijnlijker het is dat ze ook zelf mee willen bouwen. Dus, de beste bijdrage die je kunt maken is om deel te zijn van dat proces.
diff --git a/docs/nl/index.gmi b/docs/nl/index.gmi
new file mode 100644
index 0000000000000000000000000000000000000000..22a3d1a66c12444e2afba29db9325fdf234c9ab4
--- /dev/null
+++ b/docs/nl/index.gmi
@@ -0,0 +1,6 @@
+# Gemini protocol documentation
+
+## Core documents
+
+=> faq.gmi		Project Gemini veelgestelde vragen
+=> best-practices.gmi	Aanbevelingen voor Gemini-implementaties
diff --git a/docs/translations.gmi b/docs/translations.gmi

--- a/docs/translations.gmi
+++ b/docs/translations.gmi
@@ -9,3 +9,4 @@ Many thanks to everybody who has contributed to translations!
 ## Translations currently available

 => de/	Deutsch
+=> nl/	Nederlands

-----END OF PAGE-----